Statement: het is niet altijd nodig om externe consultants aan te trekken om een antwoord te bieden op een intern vraagstuk. Want, wist je dat het antwoord op je vraagstuk (vaak) al aanwezig is in je team? Niet bij één individu, maar wel in de collectieve wijsheid van alle individuen samen. 

Om die collectieve wijsheid naar buiten te brengen, kan je werken met Liberating structures. Liberating structures zijn handvatten waarmee je via bepaalde structuren ruimte creëert om creatieve vrijheid te laten loskomen. Met liberating structures tover je de zoveelste saaie vergadering waar niemand zijn mond durft opendoen om naar een inspirerende bijeenkomst waar creatieve oplossingen als lava uit een slapende vulkaan de weg naar buiten vinden. En dat allemaal door een kader te bieden! Zo ga je niet van structuur naar vrijheid maar via structuur naar vrijheid. 

Met Liberating structures aan de slag gaan is spannend. Het vraagt ook werk van de facilitator, zowel een externe facilitator (zoals ik) of van jou als leidinggevende. Want je moet kunnen loslaten. Het enige dat jij aanbiedt is het kader, de rest komt uit het team. Je zet iets in gang. Jij geeft de vuurstick en de steen, maar het is je team dat door samenwerken, door de vrijheid die via structuur mogelijk wordt, ontdekt dat zij de steen kunnen bedienen. En dat geeft vonken!

‘Include and unleash everyone’ is het eerste principe. Betrek iédereen die iets met je vraagstuk te maken heeft. En ga daarbij verder dan the usual suspects. Denk na, wie is er allemaal van dichtbij en veraf bij het vraagstuk betrokken? Zet hen allemaal rond de tafel en faciliteer een opbouwend gesprek met liberating structures.

‘Engage in seriously playful curiosity’ is het tweede principe dat ik belangrijk vind. Wanneer je iédereen rond de tafel te brengt, is het ook belangrijk dat iedereen met een open blik erin stapt en nieuwsgierig is naar wat eraan komt. Maar ook nieuwsgierig is naar de anderen rond de tafel. Curieuzeneuzemosterdpotten kunnen hun hart ophalen en tegelijkertijd is het aan jou als facilitator om die curiositeit op te wekken. Liberating structures bieden het kader om op een speelse, nieuwsgierigheid triggerende manier naar diepgang te gaan.

‘Amplify freedom and responsibility’ is het derde principe dat ik wil aanhalen. Vaak is het niet genoeg om de betrokkenen enkel een stem te geven. Het is pas wanneer mensen verantwoordelijkheid krijgen, dat ze daar ook echt voor gaan. Ze krijgen het vertrouwen met de verantwoordelijkheid over iets dat van belang is voor de organisatie. Dat is een big deal en maakt dat praten doen wordt. 

Maar dat wil ook zeggen dat je als organisatie het kader moet blijven aanbieden waarbinnen het team aan de slag kan. Niet alleen het team krijg via liberating structures verantwoordelijkheid. Als facilitator of teamleader krijg jij ook verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid om er iets mee te doen.

‘Never start without a clear purpose(s)’ is het vierde en laatste principe waar ik bij wil stilstaan. Liberating structures gebruiken, of het samenbrengen van mensen om de collectieve wijsheid te ontdekken, kan alleen maar kwalitatief en sterk zijn als er een missie of hoger doel is waar ze aan willen werken. Dus als je organisatie nog niet duidelijk heeft waar ze voor staat, is dat het eerste werk dat moet gebeuren vooraleer Liberating structures hun effect gaan hebben.